چطور اسکولیوز را در کودکان شناسایی کنیم و به درمان آن بپردازیم؟
وقتی صحبت از سلامت ستون فقرات کودکان به میان می‌آید، کمتر کسی در ابتدا به اسکولیوز در کودکان فکر می‌کند؛ اما این بیماری، به‌‌معنای انحراف غیرطبیعی ستون فقرات است و می‌تواند بی‌سروصدا رشد کند و اگر به‌موقع شناسایی و درمان نشود، می‌تواند عوارضی جدی برای رشد و کیفیت زندگی کودک ایجاد کند. تشخیص زود هنگام نقش کلیدی در کنترل و درمان اسکولیوز دارد.
در ادامه با علائم اسکولیوز در کودکان، روش‌های شناسایی، راهکارهای درمانی و توصیه‌های کاربردی برای والدین آشنا خواهید شد. با ما همراه باشید.
توجه مهم:
قبل از شروع هرگونه فعالیت ورزشی یا تمرینات اصلاحی مرتبط با اسکولیوز، ضروری است ابتدا توسط یکی از پزشکان متخصص و معتمد مجموعه ورزشی ضربان معاینه و ارزیابی شوید و با نسخه ی مورد تایید پزشکان تحت تمرین قرار بگیرید
دکتر احمد مرتضوی (متخصص ارتوپدی)
دکتر نادر خواجه شاهزانیان (جراح عمومی)
تصمیم‌گیری درباره نوع درمان، فیزیوتراپی یا هرگونه تصویربرداری پزشکی (مانند عکس رادیولوژی یا MRI) کاملاً بر عهده پزشک معالج شماست.
پس از تکمیل مراحل پزشکی و تنها با تأیید پزشک، در صورتی که صلاح دید تخصصی وجود داشته باشد، می‌توانید وارد بخش حرکات اصلاحی ما شوید. در این بخش، برنامه‌های ورزشی و حرکات اصلاحی تحت نظر کارشناسان مجرب مجموعه، با هدف بهبود تحرک و کاهش علائم (در کنار درمان پزشکی) ارائه می‌شود.
در صورت نیاز به مشاوره تغذیه‌ای برای حمایت از روند بهبودی، همکاری ما با متخصصین تغذیه فقط با هماهنگی و مشورت پزشک معالج صورت می‌گیرد. از جمله متخصصان تغذیه همکار:
دکتر محمدرضا شیری (متخصص تغذیه)
تأکید می‌کنیم:
ما در باشگاه صرفاً خدمات ورزشی و اصلاحی ارائه می‌دهیم و هیچ‌گونه دخالتی در تشخیص، درمان پزشکی یا تجویز دارو نداریم. تمامی فعالیت‌های ما جنبه حمایتی و تکمیلی داشته و جایگزین مراجعه به پزشک یا درمان تخصصی نمی‌شود.
این روند اطمینان می‌دهد که درمان شما کامل، اصولی و تحت نظر متخصصین مربوطه انجام می‌شود و ما در زمینه حرکات اصلاحی همراه شما هستیم.
اسکولیوز چیست؟
اسکولیوز در کودکان به حالتی گفته می‌شود که در آن، ستون فقرات به‌جای اینکه صاف و مستقیم باشد به طرفین انحراف پیدا می‌کند. این انحراف ممکن است به‌شکل C یا S دیده شود و بسته به نوع و شدت آن، تأثیرات متفاوتی بر بدن کودک می‌گذارد. اسکولیوز معمولاً در دوران رشد، به‌ویژه در سنین پیش‌از بلوغ ظاهر می‌شود و درصورتی‌که کنترل نشود، می‌تواند به‌مرورزمان پیشرفت کند.
اسکولیوز به چند نوع مختلف تقسیم می‌شود. اسکولیوز ایدیوپاتیک شایع‌ترین نوع آن است که علت مشخصی ندارد و اغلب در نوجوانی بروز می‌کند. نوع دیگر، اسکولیوز مادرزادی است که از بدو تولد وجود دارد و به‌دلیل مشکلات ساختاری در استخوان‌های ستون فقرات ایجاد می‌شود. اسکولیوز عصبی عضلانی نیز در کودکانی دیده می‌شود که دچار بیماری‌های عصبی یا ضعف عضلانی مانند فلج مغزی هستند.
این بیماری در صورت درمان نشدن، می‌تواند بر وضعیت ایستادن، راه رفتن، تنفس و حتی عملکرد اندام‌های داخلی کودک تأثیر بگذارد. ازسوی‌دیگر، ظاهر بدن کودک نیز تغییر می‌کند که ممکن است باعث کاهش اعتمادبه‌نفس و مشکلات روانی شود. تشخیص و درمان به‌موقع، کلید حفظ سلامت و کیفیت زندگی فرزند شماست.
بیشتر بخوانبد:
علائم و نشانه‌های اسکولیوز در کودکان
تشخیص زود هنگام اسکولیوز در کودکان می‌تواند نقش مهمی در جلوگیری از پیشرفت بیماری داشته باشد. بسیاری از والدین در ابتدا متوجه این انحراف نمی‌شوند؛ زیرا علائم آن ممکن است تدریجی بروز کنند و گاهی نادیده گرفته شوند. بااین‌حال، دقت به تغییرات ظاهری بدن کودک می‌تواند به شناسایی ببه‌موقع کمک کند.
برخی از مهم‌ترین نشانه‌های اسکولیوز که باید به آن‌ها توجه کنید، عبارت‌اند از:
- نداشتن توازن در شانه‌ها: یکی از شانه‌ها بالاتر از دیگری قرار دارد.
- انحراف قابل‌مشاهده در ستون فقرات: ستون فقرات از نمای پشت به‌صورت منحنی دیده می‌شود.
- تغییر شکل کمر: ممکن است یک سمت کمر برجسته‌تر یا پیچ خورده به نظر برسد.
- درد در ناحیه پشت: به‌ویژه در موارد پیشرفته یا هنگام فعالیت بدنی.
- ظاهر غیرعادی بدن: خم‌شدن بدن به یک سمت یا حالت قوزدار.
- تفاوت در طول پاها: که باعث لنگیدن در هنگام راه رفتن می‌شود.
- نداشتن تقارن در هنگام خم‌شدن به‌سمت جلو: که یکی از نشانه‌های مهم هنگام بررسی‌های فیزیکی ساده است.
اگر متوجه هر یک از این علائم شدید، بهتر است در اولین فرصت با پزشک مشورت کنید تا در صورت وجود اسکولیوز، روند درمان سریع‌تر آغاز شود.
چطور اسکولیوز را در کودکان شناسایی کنیم؟
شناسایی اسکولیوز در بچه‌ها در مراحل اولیه، بهترین راه برای جلوگیری از پیشرفت بیماری و عوارض بعدی آن است. هرچند برخی از علائم ظاهری می‌توانند والدین را نسبت به وجود مشکل مشکوک کنند؛ اما برای تشخیص دقیق و قطعی، باید مراحل مشخصی را طی کرد.
اولین قدم، بررسی تاریخچه خانوادگی است. اگر یکی از اعضای خانواده در گذشته دچار اسکولیوز بوده است، احتمال بروز این وضعیت در کودک افزایش می‌یابد؛ بنابراین، آگاهی از سابقه ژنتیکی می‌تواند در تشخیص اسکولیوز در سنین پایین بسیار مؤثر باشد.
تست‌های فیزیکی ساده هم می‌توانند مفید باشند. یکی از معروف‌ترین آن‌ها تست بندیکت است. در این تست از کودک خواسته می‌شود تا به‌آرامی به جلو خم شود و در این حالت، پزشک یا والدین می‌توانند انحنای غیرطبیعی ستون فقرات را بهتر مشاهده کنند.
برای تأیید نهایی، معمولاً نیاز به تصویربرداری پزشکی وجود دارد. اشعه ایکس، MRI یا سی‌تی‌اسکن ابزارهایی هستند که می‌توانند میزان و محل دقیق انحراف ستون فقرات را مشخص کنند. این تصاویر به پزشک کمک می‌کنند تا نوع اسکولیوزو شدت آن را بهتر ارزیابی کند.
مشاوره با پزشک متخصص ستون فقرات یا ارتوپد کودکان می‌تواند روند تشخیص را کامل کند. پزشک با توجه به نتایج معاینه و تصویربرداری، بهترین روش درمان منحرف شدن ستون فقرات را پیشنهاد می‌دهد و والدین را در تصمیم‌گیری آگاهانه همراهی می‌کند.
بیشتر بخوانید:
روش‌های درمان اسکولیوز در کودکان
درمان اسکولیوز در کودکان بسته به‌شدت انحراف، سن کودک و میزان پیشرفت بیماری متفاوت است. خبر خوب این است که بسیاری از موارد اسکولیوز با روش‌های غیرجراحی به‌طور کامل کنترل می‌شوند، به‌ویژه اگر بیماری زود تشخیص داده شود. هدف اصلی درمان اسکولیوز شدید، جلوگیری از پیشرفت انحراف و کمک به حفظ کیفیت زندگی طبیعی برای کودک است.
درمان‌های غیرجراحی بیشتر برای کودکانی مناسب است که انحراف ستون فقرات‌شان کم یا در مراحل اولیه است:
- استفاده از بریس (قوزبند طبی): این وسیله با ثابت نگه‌داشتن ستون فقرات به جلوگیری از پیشرفت انحراف کمک می‌کند. استفاده منظم و درست از بریس، به‌ویژه در دوره‌های رشد سریع، بسیار مؤثر است.
- تمرینات فیزیوتراپی: ورزش‌های مخصوص برای تقویت عضلات پشت، شکم و تنه به حفظ تعادل و کاهش فشار روی ستون فقرات کمک می‌کنند.
- مشاوره برای اصلاح وضعیت بدن: آموزش وضعیت صحیح نشستن، ایستادن و انجام فعالیت‌های روزمره نقش مهمی در بهبود وضعیت بدنی دارد.
در موارد شدیدتر که انحراف ستون فقرات بیشتر از ۴۰ تا ۵۰ درجه باشد یا درد و مشکلات حرکتی ایجاد شده باشد، درمان جراحی توصیه می‌شود:
- جراحی اسکولیوز برای صاف‌کردن ستون فقرات و تثبیت آن انجام می‌شود.
- فیوژن ستون فقرات یکی از روش‌های رایج است که در آن مهره‌های منحرف و با ابزارهای خاص به هم متصل می‌شوند تا به‌مرور با یکدیگر جوش بخورند.
هر روشی که انتخاب شود، همراهی خانواده و پیگیری منظم درمان، تأثیر زیادی درنتیجه نهایی خواهد داشت.
چطور از پیشرفت اسکولیوز جلوگیری کنیم؟
یکی از مهم‌ترین نگرانی‌های والدین پس‌از تشخیص اسکولیوز در کودکان، جلوگیری از پیشرفت آن است. خوشبختانه با رعایت چند نکته ساده اما مؤثر، می‌توان به‌خوبی روند انحراف ستون فقرات را کنترل و از بروز مشکلات جدی‌تر در آینده جلوگیری کرد. چند راهکار کاربردی برای پیشگیری از پیشرفت اسکولیوز عبارت‌اند از:
- پیگیری منظم با پزشک: مراجعه دوره‌ای به پزشک متخصص کمک می‌کند تا روند انحراف به‌دقت زیر نظر گرفته شود و در صورت نیاز، تغییراتی در روش درمان ایجاد شود.
- استفاده از بریس مناسب: اگر پزشک استفاده از بریس را تجویز کرده است، حتماً آن را طبق برنامه و به‌درستی استفاده کنید. بی‌توجهی به این موضوع می‌تواند تأثیر درمان را کاهش بدهد.
- تمرینات ورزشی منظم: ورزش‌هایی که بر تقویت عضلات پشت، شکم و تنه تمرکز دارند، باعث پایداری بیشتر ستون فقرات می‌شوند. فیزیوتراپیست می‌تواند برنامه‌ای متناسب با وضعیت کودک طراحی کند.
- رعایت وضعیت صحیح بدن: آموزش درست نشستن، ایستادن و حتی خوابیدن به کودک از عوامل مهم در جلوگیری از فشار غیرضروری به ستون فقرات است.
همکاری و آگاهی والدین در این مسیر، نقشی حیاتی در سلامت آینده فرزندشان ایفا می‌کند.
سخن پایانی
اسکولیوزدر کودکان مشکلی است که اگر به‌موقع شناسایی و درمان شود، می‌توان از بسیاری از عوارض آن جلوگیری کرد. والدین آگاه با تشخیص نشانه‌ها و پیگیری منظم، می‌توانند نقش مهمی در حفظ سلامت ستون فقرات فرزندشان ایفا کنند. از علائم ظاهری ساده تا بررسی‌های دقیق‌تری مثل تصویربرداری، همه این مراحل برای تشخیص درست و درمان مؤثر لازم هستند. به یاد داشته باشید که درمان به‌موقع، نه‌تنها از پیشرفت انحراف جلوگیری می‌کند، بلکه به کودک کمک می‌کند تا زندگی سالم، فعال و بدون درد را تجربه کند.
منابع:
آیا اسکولیوزدر کودکان قابل‌درمان است؟
بله، خوشبختانه بیشتر موارد اسکولیوز، به‌ویژه اگر زود تشخیص داده شوند، قابل‌کنترل و درمان هستند. با روش‌هایی مانند استفاده از بریس، تمرینات فیزیوتراپی یا در موارد شدید، جراحی، می‌توان روند انحراف را متوقف یا اصلاح کرد.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
به‌محض مشاهده علائمی مانند نداشتن تقارن شانه‌ها، خمیدگی بدن به یک طرف یا انحراف در ستون فقرات، مراجعه به پزشک ضروری است. هرچه زودتر اقدام کنید، شانس درمان موفق‌تر بیشتر خواهد بود.
آیا اسکولیوز در بزرگسالی مشکل‌ساز می‌شود؟
در صورت درمان نشدن در دوران کودکی، بله. اسکولیوزمی‌تواند در بزرگسالی باعث دردهای مزمن، کاهش تحرک و حتی مشکلات تنفسی شود. درمان به‌موقع در کودکی از این عوارض جلوگیری می‌کند.
آیا درمان اسکولیوز دردناک است؟
درمان‌های غیرجراحی مانند بریس یا فیزیوتراپی معمولاً دردناک نیستند؛ اما ممکن است در ابتدا کمی ناراحت‌کننده باشند. در مورد جراحی، درد پس‌از عمل وجود دارد ولی با مراقبت مناسب و دارو قابل‌کنترل است. پزشکان همیشه تلاش می‌کنند کودک در روند درمان، کمترین درد و ناراحتی را تجربه کند.
دیدگاهتان را بنویسید