آشنایی کامل با رشته تربیت بدنی در مدرسه و دانشگاه

آیا تابه‌حال فکر کرده‌اید که چگونه می‌توان از طریق ورزش‌کردن به سلامت جسمانی دست یافت، مانند یک پزشک با آناتومی بدن آشنایی پیدا کرد و همچنین وارد بازار کار شد؟ رشته تربیت بدنی یکی از متنوع و پُرجنب‌وجوش‌ترین شاخه‌های علوم انسانی است که در آن، علم، ورزش و سلامت با یکدیگر پیوند نزدیکی برقرار می‌کنند. از طریق این رشته، توانایی جسمانی و فیزیکی بدن ارتقا پیدا می‌کند و در توسعه بسیاری از مهارت‌های اجتماعی و روانی نیز، تأثیرگذار خواهد بود.

شما می‌توانید با ورود به این دانش علمی و عملی، سطح کیفی زندگی خود را ارتقا دهید و پلی را از ورزش حرفه‌ای به سبک زندگی سالم بزنید. در ادامه می‌خواهیم سیر تا پیاز این رشته را برایتان شرح دهیم تا با آگاهی کامل، وارد این رشته شوید. ما را همراهی کنید.

تعریف و مفهوم تربیت بدنی

زمانی که اسم تربیت بدنی را می‌شنوید از همان ابتدا به یاد ورزش‌کردن می‌افتید؛ ولی لازم است تا کمی این عقیده را اصلاح کنید. تربیت بدنی علم و آگاهی درباره فیزیک بدن، فیزیولوژی، آناتومی و روان‌شناسی است. این رشته از مجموعه فعالیت‌هایی تشکیل می‌شود که هدف آن، رشد همه‌جانبه انسان‌ها از لحاظ آمادگی جسمانی، تخصص در رشته‌های ورزشی و تقویت قدرت بدنی است.

علاوه‌براین، تربیت بدنی سبب افزایش خودآگاهی افراد، افزایش اعتمادبه‌نفس و بهبود تعاملات اجتماعی هم خواهد شد؛ اما ورزش به فعالیت‌های جسمانی می‌گویند که براساس قوانین و مقررات مربوطه انجام می‌شود و هدف از آن تفریح، ورزیدگی بدن، مسابقه، رقابت، نشاط و … است.

جالب است بدانید که اغلب دانش‌آموختگان این رشته، به‌اندازه یک پزشک‌یار با جسم انسان آشنا می‌شوند که هدف آن، نگهداری و افزایش آمادگی جسمانی و کسب دانش درباره عملکرد بدن انسان و فعالیت‌های بدنی است.

تاریخچه و توسعه رشته تربیت بدنی

اگر بخواهیم تاریخچه تربیت بدنی در جهان را بررسی کنیم، باید به یونان باستان اشاره کنیم که تربیت بدنی بخشی از آموزش عمومی بود و ورزش‌هایی مانند دو، پرتاب نیزه، کشتی و … در برنامه‌های آموزشی مدارس، به‌جهت توسعه ذهن و قدرت بدنی، قرار گرفتند. همچنین در روم باستان نیز تربیت بدنی یکی از موارد مهم برای تربیت افراد نظامی، محسوب می‌شد.

اما تاریخچه تربیت بدنی در ایران به دورۀ قاجار بازمی‌گردد. آن زمان این رشته، هنوز به‌شکل مدرن و علمی خود، درنیامده بود. همچنین در دوران باستان، فعالیت‌های جسمانی مانند کشتی، چوگان و ورزش‌های زورخانه‌ای، بخشی از فرهنگ ایرانیان شد.

با گذشت زمان، ارتباطات ایران با اروپا بیشتر شد و به‌تدریج، تربیت بدنی به یکی از دروس مهم مدارس تبدیل گردید؛ اما تأسیس اولین دانش‌سرای تربیت بدنی به سال 1313 بازمی‌گردد که نقطه شروع رسمی آموزش تربیت بدنی در ایران بود و روزبه‌روز بیشتر از پیش توسعه پیدا کرد.

سقراط می‌گوید: «بدن متناسب و سالم، یک محافظ قدرتمند است و هیچ خطری از طریق ضعف جسمانی، شخص را تهدید نمی‌کند.»

اهمیت و مزایای تربیت بدنی

تربیت بدنی، نقش بسیار مهمی در کیفیت زندگی فرد دارد و با رواج سبک زندگی کارمندی و تحرک کم افراد، اهمیت آن بیش‌از پیش نمایان شده است. فعالیت‌های اصولی تربیت بدنی، می‌توانند آثار مثبتی بر سلامت عمومی، پیشگیری از بیماری‌ها و افزایش قدرت جسمانی بگذارند.

اهمیت و مزایای تحصیل در تربیت بدنی عبارت‌اند از:

• کنترل وزن: تربیت بدنی با فعالیت‌های اصولی خود، می‌تواند وزن شما را به حالت متعادلی برساند و اگر اضافه وزن دارید یا دچار کمبود وزن باشید، ورزش کمک می‌کند تا به کمک فعالیت‌ها مخصوص به وزن ایدئالتان برسید.
• بهبود سلامت جسمانی و مبارزه با بیماری‌ها: افزایش توانایی قلبی و عروقی، تقویت عضلات و استخوان‌ها و بهبود کلی سلامت جسم شما از فواید تربیت بدنی است. همچنین این رشته، خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی، دیابت، سیستم تنفسی، فشار خون و کلسترول، دردهای مفصلی و ماهیچه‌ای و بسیاری از بیماری‌ها را کاهش می‌دهد.
• تقویت عضلات و تراکم استخوان: در اغلب ورزش‌ها به‌ویژه ورزش‌های قدرتی، عضلات بسیار قدرتمندی خواهید ساخت و از قدرت بدنی بالایی برخوردار خواهید شد. ساخت عضلات باعث داشتن اندامی زیبا می‌شود و با افزایش سن، آثار بی‌نظیر تناسب اندام و قدرت بدنی را در مقایسه با همسالان خود، مشاهده خواهید کرد. همچنین این رشته سبب افزایش تراکم استخوان می‌شود و از پوکی استخوان نیز در سنین بالاتر جلوگیری می‌کند.
• سلامت پوست: عواملی مانند تغذیه نامناسب، کمبود تحرک، چاقی و استرس زیاد، می‌توانند اثرات مخربی بر پوست شما داشته ‌باشند. ورزش با تمام این عوامل آسیب‌زا از طریق افزایش جریان خون مبارزه می‌کند و پوستی شاداب و سالم را به شما هدیه می‌کند.
• احساس شادی و آرامش ذهن: علاوه‌بر فواید جسمانی، ورزش باعث ایجاد احساس اعتمادبه‌نفس و نشاط در افراد می‌شود و تأثیر مثبتی بر خلق‌وخوی شما خواهد گذاشت.

دروس و سرفصل‌های آموزشی رشته تربیت بدنی

برای تحصیل در تربیت بدنی در مقاطع گوناگون، لازم است دروسی عمومی، تخصصی و عملی را بگذرانید و در مجموع لازم است که 133 واحد درسی را پاس کنید. در ادامه با دروس اصلی این رشته آشنا خواهید شد.

1. دروس پایه:

2. دروس اصلی:

3. دروس تخصصی این رشته:

شاخه‌های رشته تربیت بدنی

اگر به آناتومی بدن و فعالیت‌های بدنی علاقه‌مند هستید، این رشته که سرشار از آدرنالین است، می‌تواند بهترین گزینه برای شما باشد. در ادامه گرایش‌های این رشته را در سه مقطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا بررسی می‌کنیم:

در مقطع کارشناسی، تنها در دو بخش علوم زیستی و علوم انسانی قابل‌تحصیل است و در این مقطع تحصیلی، هیچ گرایش دیگری ارائه نمی‌شود. گرایش‌های این رشته در مقاطع بالاتر به‌شرح زیر است:

1. مقطع کارشناسی ارشد
2. رشته‌های مدیریت ورزشی
3. فیزیولوژی ورزشی
4. رفتار حرکتی
5. آسیب‌شناسی و حرکات اصلاحی
6. بیومکانیک
7. روان‌شناسی ورزشی.

2. مقطع دکتری
3. مدیریت ورزشی
4. فیزیولوژی ورزشی
5. آسیب‌شناسی ورزشی
6. بیومکانیک ورزشی
7. رفتار حرکتی و روان‌شناسی ورزشی.

شرایط ورود به رشته‌های تربیت بدنی

تربیت بدنی یکی از رشته‌های بسیار پرطرفدار در دانشگاه‌ها است. امکان ورود به این رشته هم از طریق هنرستان و هم دبیرستان امکان‌پذیر است. کسب حد نصاب نمره و قبولی در آزمون‌های عملی، لازمه ورود به این رشته است. در ادامه، شرایط ورود به این رشته را در دانشگاه توضیح می‌دهیم:

• دانش‌آموزان رشته نظری مانند ریاضی و فیزیک، علوم انسانی و علوم تجربی، می‌توانند پس‌از شرکت در کنکور سراسری، تربیت بدنی را انتخاب کنند.
• دانش‌آموزان می‌توانند از همان ابتدا، وارد رشته‌های تربیت بدنی در هنرستان شوند.
• برای تحصیل در این رشته، افراد باید دارای سلامت روحی و جسمی بالایی باشند.
• ممکن است در صورت مبتلابودن به بیماری‌های قلبی، ریوی، اعصاب و … پذیرش نشوید.
• داوطلبان خانم این رشته، باید حداقل 158 سانتی‌متر و متقاضیان آقا 165 سانتی‌متر قد داشته ‌باشند.
• قهرمانان ورزشی نیاز به گذر از این فیلترهای تعیین‌شده را ندارند.
• داوطلب باید از بینایی بسیار خوبی برخوردار باشد.

رشته تربیت بدنی در هنرستان

این رشته در مقطع هنرستان، یکی از زیرشاخه‌های بهداشت و سلامت محسوب می‌شود که هدف آن، تربیت افرادی با توانایی‌های حرکتی و جسمانی بسیار بالا و پرورش مربیان حرفه‌ای در رشته‌های مختلف ورزشی است.

دانش‌آموزان در هنرستان، فعالیت‌هایی نظیر والیبال، ژیمناستیک، فوتبال، بدمینتون، شنا، آمادگی جسمانی، کمک مربی‌گری، داوری مسابقات و … را انجام می‌دهند و در سایر دروس نیز با آناتومی بدن، گروه‌های مواد غذایی و برنامه‌ریزی صحیح برای تغذیه آشنا می‌شوند.

برای ورود به این رشته در هنرستان، باید نمره کارنامه پایه نهم به حد نصاب برسد، دانش‌آموز باید در آزمون عملی را با موفقیت طی کند و فرم هدایت تحصیلی شاخه فنی و حرفه‌ای را نیز داشته‌ باشد. برخی از دروس این رشته عبارت‌اند از: ریاضی، عربی، فیزیک، زبان، آناتومی، کشتی، تیراندازی، تنیس روی میز، فیزیولوژی و ….

رشته تربیت بدنی در دانشگاه

تربیت بدنی یکی از رشته‌های مرتبط با علوم انسانی است و نقش مهمی در بهسازی جسمی و روانی جامعه، ایفا می‌کند. تعداد کل واحدهای درسی این رشته در مقطع کارشناسی، 133 واحد است که شامل 14 واحد دروس پایه، 19 واحد دروس عمومی، 38 واحد دروس نظری، 36 واحد دروس عملی و در پایان، 26 واحد دروس اختیاری است. دانشجویان این رشته پس‌از اتمام تحصیلات خود، می‌توانند در مدارس، فدراسیون‌های ورزشی و سایر مراکز آموزشی، فعالیت کنند.

چالش‌ها و مشکلات تحصیلی

ریشه مشکلاتی که برای تحصیل در این رشته وجود دارند به همان مقاطع ابتدایی و راهنمایی بازمی‌گردد و نشان می‌دهد که از همان ابتدا مورد بی‌توجهی و ساده‌انگاری قرار گرفته است. مثلاً نمره‌دادن به دانش‌آموز از روی محبت و دلسوزی، سبب فقر حرکتی آنان شده است. سایر مشکلات دیگری که برای تحصیل در این رشته وجود دارد، شامل موارد زیر است:

• کمبود امکانات ورزشی در مدارس و دانشگاه‌ها
• عدم دسترسی به مربیان مجرب در برخی مناطق
• تمرکز زیاد بر دروس تئوری و بی‌توجهی به آموزش‌های عملی
• امکان مشکلات و آسیب‌های فیزیکی در این رشته
• عدم آگاهی کامل از آینده شغلی این رشته
• و ….

راهکارهای موفقیت در تربیت بدنی

افراد زیادی در این رشته تحصیل می‌کنند؛ ولی تنها برخی از آنان به جایگاه خوبی دست پیدا می‌کنند. برای موفقیت در این رشته باید اهداف قابل‌دستیابی خود را تعیین کنید، تمرین منظم و پیوسته را فراموش نکنید، در مسابقات ورزشی شرکت کنید، قوانین ورزشی و اصول علمی ورزش را مطالعه کنید و از طریق کارآموزی در مراکز ورزشی، تجارب ارزشمندی را کسب کنید تا بتوانید سریعاً وارد بازار کار شوید. همچنین ثابت‌قدم‌بودن در هر کاری، کلید موفقیت در آن است. مجموعه ضربان با چندین سال سابقه و داشتن آموزشگاه در برگزاری دوره های تخصصی تربیت بدنی همراه شماست.

سخن پایانی

رشته تربیت بدنی، یکی از رشته‌های پُرمتقاضی و بسیار جذابی است که دانش تئوری و مهارت‌های عملی در کنار یکدیگر به ارتقاء سلامت جسمانی و روانی و تربیت افراد زبده و مربیان ورزشی منجر می‌شود. با وجود چالش‌های مختلفی که در این رشته وجود دارد تحصیل در آن می‌تواند مسیر موفقیت را برایتان هموارد سازد و فرصت‌های شغلی خوبی را پیش رویتان قرار دهد.

منابع:

+ +

سوالات متداول