فرصت‌های شغلی در رشته تربیت بدنی
ممکن است هنگامی که صحبت از تربیت بدنی می‌شود به یاد معلمان ورزش دوران تحصیل یا ورزش صبحگاهی بیفتید یا اگر کمی بیشتر درباره آن بدانید، احتمالاً در رشته‌های تخصصی ورزشی که در باشگاه‌ها شرکت کرده‌اید با مربیان کاربلد و بسیار حرفه‌ای آشنا شده‌اید؛ اما باید گفت که رشته تربیت بدنی و مشاغل آن، بسیار فراتر از آنچه تصور می‌کنید هستند؛ زیرا این رشته یکی از حوزه‌های مهم علمی و حرفه‌ای محسوب می‌شود که نقش مهم و اساسی در ارتقاء سلامت جامعه ایفا می‌کند.
این ورزش علاوه‌بر اینکه افراد را از سبک زندگی کم‌تحرک شهری دور می‌کند، تأثیر مهمی نیز بر بهبود و ارتقا سلامت روان خواهد داشت؛ بنابراین می‌توان گفت که فارغ‌التحصیلان این رشته، متخصصان بدن و روح انسان‌ها هستند. در ادامه می‌خواهیم شما را با انواع شغل در رشته تربیت بدنی آشنا کنیم و راهنمای کاملی را در اختیارتان قرار دهیم؛ پس همراه ما باشید.
موقعیت‌های شغلی در تربیت بدنی
رشته تربیت بدنی، یک دریچه به دنیایی از فرصت‌های شغلی گوناگون، متنوع و پُرجنب‌وجوش است. اگر بتوان مشاغل مربوط به رشته تربیت بدنی را تفکیک کرد، می‌توان گفت که مشاغل این رشته شامل سه شاخه آموزشی، اداری و ورزشی است.
شاخه آموزشی مجموعه‌ای از مشاغل مربی‌گری و آموزش در مدارس و دیگر اماکن ورزشی است. مشاغل اداری بخش دیگری از کار در این رشته محسوب می‌شود که امکان استخدام افراد در سازمان‌ها و مؤسسات ورزشی به‌عنوان نیروی اداری را امکان‌پذیر می‌کند؛ اما دسته سوم همان مشاغل ورزشی است که شخص به‌طور حرفه‌ای به ورزش تخصصی خود ادامه می‌دهد و در این مسیر شروع به کسب موفقیت و افتخارآفرینی برای منطقه، شهر، استان یا کشور می‌کند.
این کاربلدهای جسم و روح که واحدهای درسی بسیاری را درباره آناتومی بدن انسان پاس کرده‌اند، علم و اطلاعاتی به‌اندازه یک پزشک‌یار به دست می‌آورند و با توجه به آشنایی کامل از فیزیک و نیاز بدن، می‌توانند برای درمان، اصلاح و تناسب اندام بدنتان، کمک بسیاری کنند. برای کار در رشته تربیت بدنی، مشاغل زیادی وجود دارند که در ادامه آن‌ها را معرفی خواهیم کرد.
مشاغل موجود برای فارغ‌التحصیلان تربیت بدنی
انواع شغل در رشته تربیت بدنی، شامل مشاغل مربوط به فیزیولوژی ورزشی، بیومکانیک، آسیب‌شناسی، مدیریت ورزشی، روان‌شناسی ورزشی، حرکات اصلاحی و … هستند که هر بخش، خود شغل‌های متعددی را دربر می‌گیرد. مشاغل جدید دیگری نیز در حوزه‌های طراحی تجهیزات و لوازم ورزشی روی کار آمده‌اند که علاقه‌مندان بسیاری را به خود جذب کرده است. کار و استخدام در رشته تربیت بدنی در مشاغل زیر امکان‌پذیر است و اغلب این مشاغل، بازار کار نسبتاً خوبی نیز دارند:
| شغل | شرح شغل |
| مربی ورزشی | آموزش و هدایت افراد و تیم‌ها |
| معلم تربیت بدنی | مدرس مدارس و دانشگاه‌ها |
| مشاور ورزشی | دادن راهکارهایی برای بهبود عملکرد ورزشی و سلامت |
| مدیر باشگاه ورزشی | مدیریت و برنامه‌ریزی برای باشگاه |
| ورزشکار | تقویت مهارت‌های ورزشی و شرکت در مسابقات |
| فیزیوتراپیست ورزشی | توانبخشی و بهبود آسیب‌های ورزشی |
| کارشناس تغذیه | برنامه‌ریزی تغذیه‌ای برای ورزشکاران |
| تحلیل‌گر ورزشی | تجزیه و تحلیل مسابقات و بازی‌ها برای بهبود عملکرد ورزشکاران |
| بازاریاب ورزشی | توسعه و تبلیغ محصولات و خدمات ورزشی |
| مربی شخصی | طراحی برنامه ورزشی برای کسب مهارت یا تناسب اندام |
| مدیر رویدادهای ورزشی | سازماندهی رویدادهای مختلف ورزشی |
| مشاور روان‌شناسی ورزشی | کمک به ورزشکاران برای مدیریت استرس و بهبود عملکرد ذهنی |
| خبرنگار و نویسنده ورزشی | گزارش‌نویسی و تهیه اخبار و رویدادهای ورزشی برای انواع رسانه‌ها |
| داور ورزشی | داوری و نظارت بر مسابقات و اجرای قوانین ورزشی |
| پژوهشگر آزمایشگاهی | انجام تحقیقات علمی در زمینه فیزیولوژی، بیومکانیک و سلامت ورزشکاران |
این موارد بخشی از مشاغل اصلی و مهم رشته تربیت بدنی هستند؛ اما اگر بخواهیم دقیق‌تر بررسی کنیم، می‌توان گفت که هر یک از موارد بالا نیز خود به شاخه‌های شغلی مختلفی تقسیم بندی می‌شود. برای مثال مربی‌گری ورزشی خود شامل مربی‌گری رشته‌های گوناگون است که هر یک نیاز به کسب مهارت‌های مجزا دارد.
مربی‌گری ورزشی
هر ساله متقاضیان زیادی برای پذیرش در این رشته با یکدیگر رقابت می‌کنند. میان انواع شغل در رشته تربیت بدنی، مربی‌گری یکی از تخصصی‌ترین مشاغل این رشته محسوب می‌شود. علاقه‌مندان به این رشته می‌توانند پس‌از شرکت در کنکور سراسری و اعلام نتایج با منتشرشدن دفترچه انتخاب رشته، تربیت بدنی را برای تحصیل آکادمیک خود انتخاب کنند.
دانشجویان در این حوزه، همۀ مباحث علمی و عملی مورد نیاز را برای فراگیری مربی‌گری ورزشی، آموزش می‌بینند و پس‌از کسب مدرک کارشناسی، می‌توانند دوره‌های تخصصی مربی‌گری را در مؤسسات دیگر دنبال کنند.
مربیگیری به‌عنوان یک شغل مهم در رشته تربیت بدنی، خود انواع گوناگونی دارد که شامل مربی بدنسازی، مربی تناسب اندام، مربی ورزشهای رزمی، مربی ورزشهای تیمی و گروهی، مربی ورزشهای معلولین و … می‌شود.
اما وظایف یک مربی چیست؟ مربی با استفاده از تجارب و مهارت‌های خود به پرورش ورزشکاران در یک رشته تخصصی می‌پردازد. این کار با ارائه تکنیک‌های ورزشی، دادن مشاوره، تشویق و انگیزه‌دادن و به چالش کشیدن و تعیین برنامه غذایی از سوی مربی انجام می‌گیرد. یک مربی خوب علاوه‌بر تقویت عضلات و مهارت‌ها، باید بتواند اخلاق و روحیه ورزشکاری را نیز به اصطلاح پرورش دهد.
وینس لومباردی، به‌عنوان یک مربی خوب راگبی می‌گوید: تفاوت افراد موفق به‌خاطر ضعف در قدرت یا دانش نیست، بلکه به‌دلیل ضعف اداره آن‌ها است.
تدریس و آموزش تربیت بدنی
بسیاری از افراد علاقه دارند که پس‌از اتمام تحصیلات خود به‌عنوان معلم در مدارس مشغول به کار شوند. افراد برای رسیدن به این هدف، می‌توانند به چند طریق اقدام کنند. اولین راه شرکت در آزمون استخدامی آموزش و پرورش است. روش دیگر تحصیل در دانشگاه فرهنگیان با رشته تربیت بدنی و راه دیگر، آموزش در مدارس غیرانتفاعی است تا بتوانند به این شغل راه پیدا کنند.
وظایف معلم تربیت بدنی عبارت‌اند از: ترغیب دانش‌آموزان به انجام فعالیت‌های بدنی، آموزش شیوه درست ورزشهای مختلف، آموزش و اجرای ورزشهای تیمی و بازی‌های گروهی، کشف استعداد ورزشی در دانش‌آموزان مستعد در این زمینه و ….
چالش‌های شغلی در تربیت بدنی
تحصیل در این رشته و انواع شغل در رشته تربیت بدنی با وجود اینکه جذابیت بسیاری دارد و مسیرهای زیادی را پیش روی شما می‌گذارد، چالش‌هایی نیز دارد که فعالان در این حوزه، با آن‌ها دست‌وپنجه نرم می‌کنند و شما باید در این مسیر، کفش‌های آهنین خود را به پا کنید. این چالش‌ها مسائل گوناگونی مانند، مشکلات مربوط به مدیریت تیم، فشارهای رقابتی موجود، نبودن ثبات شغلی، گاهی نبودن تجهیزات کافی و … را دربرمی‌گیرد. چالش‌های انواع شغل در رشته تربیت شامل موارد زیر است:
- فشار کاری بالا و استرس در ورزشهای رقابتی
- نداشتن ثبات شغلی در صورت استخدام‌نبودن افراد
- ساعات کاری طولانی و نامنظم در کنار برنامه سختگیرانه
- وجود خطرات احتمالی با تمرینات سنگین یا اشتباه ورزشی
- وجود مشکلاتی برای مدیریت ورزشکاران
- وجود محدودیت‌های مالی
- چالش انطباق با تغییرات و پیشرفت‌های سریع در علم ورزش
- محدودیت منابع و تجهیزات ورزشی مناسب در برخی مناطق.
استخدام در رشته تربیت بدنی
اولین و سریع‌ترین راه برای استخدام در این رشته، شرکت در آزمون سراسری دانشگاه فرهنگیان است تا بتوان بلافاصله پس‌از اتمام تحصیلات در این رشته استخدام و به‌عنوان معلم تربیت بدنی، مشغول به کار شد.
روش‌های دیگری که برای استخدام‌شدن در این رشته وجود دارد، شرکت در آزمون‌های استخدامی فرهنگیان یا دیگر مراکز، مؤسسات ورزشی و وزارتخانه‌ها است. این مراکز دولتی، هر ساله تعدادی از افراد را به سازمان‌ها و مراکز ورزشی، به‌عنوان مربی، کارشناس ورزشی و … جذب می‌کنند.
قبولی در آزمون‌های استخدامی که در هر شهر فقط تعداد محدودی را جذب می‌کنند به مطالعه زیاد و تسلط کافی نیاز دارد. در غیراین‌صورت می‌توانید به‌صورت آزاد به‌عنوان مربی در باشگاه‌های ورزشی یا استخر‌ها، همچنین با عناوینی شغلی گوناگون، مشغول به کار شوید.
راهکارهای موفقیت در شغل‌های تربیت بدنی
برای اینکه در انواع شغل در رشته تربیت بدنی موفق و سرآمد باشید، لازم است که به ترکیبی از دانش علمی، علوم و قوانین ورزشی، توانایی رهبری، قدرت مشاوره و ایجاد انگیزش، مهارت روابط مؤثر، مهارت‌های بدنی و … دست پیدا کنید و خود را با جدیدترین تکنولوژی‌های ورزشی، به‌روز کنید. برخی از راهکارهای مؤثر برای موفقیت در شغل‌های تربیت بدنی، شامل موارد زیر است:
- داشتن دانش کافی از فیزیک و بدن انسان: لازم است با فیزیولوژی، بیومکانیک و روان‌شناسی ورزشی برای کمک به افراد و دادن مشاوره صحیح به آن‌ها، آشنایی کامل داشته باشید.
- رهبری و انگیزش: توانایی‌های مدیریت و رهبری را در خود تقویت کنید تا با هدایت صحیح مجموعه و اعضای آن به موفقیت شغلی دست یابید.
- به‌روزبودن: یکی از مهم‌ترین عوامل برای موفقیت در کارهای رشته تربیت بدنی، این است که پیگیر تغییرات و آپدیت‌های جدید رشته تخصصی خود باشید. همچنین لازم است در دوره‌های مختلف شرکت کنید و این‌گونه مهارت‌های به‌روزی را کسب خواهید کرد.
- مدیریت منابع و زمان: برای اینکه یک ورزشکار، معلم یا مربی حرفه‌ای باشید، برنامه‌ریزی دقیق و اصولی داشته باشید و از زمان خود به‌درستی بهره بگیرید.
سخن پایانی
دانستید که رشته تربیت بدنی، فرصت‌های شغلی بی‌نظیری را در بازار کار در اختیار فارغ‌التحصیلان قرار می‌دهد و مسیر زندگی شغلی و حرفه‌ای دانشجو را به‌سمت مربی‌گری، معلمی، مدیریت و … هدایت خواهد کرد. کسب شغل در رشته تربیت بدنی و موفقیت در آن به مهارت‌های علمی و عملی و تجربه بستگی دارد و در نهایت می‌توانید در مسیر سلامت و بهبود کیفیت زندگی افراد، قدم‌های بزرگی بردارید.
منابع:
سؤالات متداول
چه تحصیلاتی برای داشتن شغل در رشته تربیت بدنی لازم است؟
داشتن مدرک کارشناسی ضروری است و تحصیلات و دوره‌های تکمیلی، شانس پیداکردن مشاغل خوب را افزایش می‌دهد.
آیا کار در رشته تربیت بدنی درآمد بالایی دارد؟
درآمد در این رشته متنوع است و به میزان تجربه، موقعیت شغلی و محل خدمت وابسته است.
آیا می‌توان به‌عنوان مربی ورزشی به خارج از کشور رفت؟
بله. با داشتن مدارک معتبر در رشته تربیت بدنی می‌توان مهاجرت کرد.
دیدگاهتان را بنویسید